Kiongozi wa upinzani nchini Uganda Kizza Besigye aambaye amewasili kwa muda mfupi katika mahakama ya kiraia siku ya Jumatano wakati mawakili wakijaribu kuachiliwa huru, lakini jaji amesema yuko mgonjwa sana na hawezi kuhudhuria kesi hiyo.
Imechapishwa:
Dakika 3
Matangazo ya kibiashara
Besigye anayezuiliwa tangu mwezi Novemba, na ambaye afya yake imedhoofika, amerejeshwa kwenye gereza lenye ulinzi mkali huko Kampala, mji mkuu wa Uganda.
Kuzuiliwa kwa muda mrefu kwa Besigye kumevuta hisia zaidi huku wafuasi wake, wanaharakati na wengine wakionya kuwa anahitaji matibabu na anapaswa kuachiliwa kutoka mazingira anayoishi. Wanasema madhara yoyote aliyofanyiwa akiwa kizuizini yanaweza kuzua machafuko mabaya katika nchi hiyo ya Afrika Mashariki.
Kulingana na familia yake, alianza mgomo wa kula kupinga kuendelea kuzuiliwa kwake baada ya Mahakama ya Juu ya Uganda kutoa uamuzi mwezi uliopita kwamba mahakama ya kijeshi haiwezi kuwahukumu raia. Mawakili wa Besigye wanasema yeye na wengine walioshtakiwa mbele ya mahakama ya kijeshi walipaswa kuachiliwa mara moja. Maafisa wa mahakama wanasema wanajadili ushahidi dhidi ya Besigye kwa nia ya kumfungulia mashtaka katika mahakama ya kiraia.
Besigye, mgombea urais mara nne, ni kiongozi wa upinzani nchini Uganda. Kwa miaka mingi, alikuwa mpinzani mkuu wa Rais Yoweri Museveni, madarakani tangu mwaka 1986, kabla ya kuibuka kwa mpinzani aliyejulikana kama Bobi Wine hivi karibuni.
Besigye alitoweka katika mji mkuu wa Kenya Nairobi mnamo Novemba 16. Siku kadhaa baadaye, alifikishwa kizimbani mbele ya mahakama ya kijeshi mjini Kampala, akishtakiwa kwa makosa yanayohusiana na tishio kwa usalama wa taifa. Baadaye alishtakiwa katika mahakama hiyo kwa kosa la uhaini, kosa la kijeshi ambalo adhabu yake ni kifo.
Kundi la mataifa ya Jumuiya ya Madola, ambalo Uganda ni mwanachama, limezitaka mamlaka za Uganda kumwachilia huru Besigye na mshitakiwa mwenzake, msaidizi kwa jina Obeid Lutale. “Wanazuiliwa katika mazingira magumu,” kundi hilo limesema katika taarifa.
“Kuendelea kuzuiliwa kwao kunazua maswali mazito kuhusu kujitolea kwa Uganda kuzingatia sheria, kanuni muhimu za Mkataba wetu na maadili yetu ya pamoja ya Jumuiya ya Madola,” Kundi la mataifa ya Jumuiya ya Madola limesema.
Shirika la kimataifa la Haki za Binadamu la Amnesty International pia lilitoa wito wa kuachiliwa kwa Besigye, likisema “kutekwa nyara kwake kunakiuka wazi sheria za kimataifa za haki za binadamu na mchakato wa kumrejesha nyumbani pamoja na dhamana yake ya kesi ya haki.”
Lakini rais alipendekeza kuwa mamlaka hazingewezekana kumwachilia Besigye bila kesi, akisema katika taarifa kwamba mpinzani wake lazima ajibu kwa “uhalifu mbaya sana anaodaiwa kupanga”.
Museveni amekataa wito kutoka kwa baadhi ya watu wanaomtaka asamehewe na badala yake ametaka ” kesi ifanyike haraka ili ukweli ubainike.”
Waendesha mashtaka wa kijeshi wanamtuhumu Besigye kwa kuomba silaha kwenye mikutano barani Ulaya kwa lengo la kudhoofisha usalama wa taifa. Tuhuma hizo hazijathibitishwa, lakini mtoto wa rais, kamanda wa jeshi Muhoozi Kainerugaba, amedai kuwa Besigye alipanga njama ya kumuua Museveni.
“Lakini nyote mnakumbuka. “Besigye alitaka kumuua baba yangu,” Jenerali Kainerugaba alisema katika chapisho kwenye mtandao wa kijamii wa X, akitaka Besigye anyongwe.
Mke wa Besigye, Mkurugenzi Mtendaji wa UNAIDS Winnie Byanyima, anadai mumewe anakabiliwa na tuhuma zilizopangwa. Wakili wake anasema mashtaka hayo yamechochewa kisiasa.
Kulingana na shirika la habari la AP, kesi ya Besigye inafuatiliwa kwa karibu na Waganda wenye wasiwasi kuhusu hila za kisiasa kabla ya uchaguzi wa urais mwaka ujao. Ingawa Museveni anatarajiwa kugombea tena uchaguzi huo, baadhi ya waangalizi wanabaini kwamba anaweza kuachia nafasi yake kwa mwanae Kainerugaba katika mapinduzi yasiyo na umwagaji damu.
Wengi wanatarajia mpito wa kisiasa usiotabirika kwa sababu Museveni hana mrithi wa wazi ndani ya safu ya chama tawala cha National Resistance Movement (NRM).
Besigye, daktari aliyebobea ambaye alistaafu kutoka jeshi la Uganda akiwa na cheo cha kanali, ni mwenyekiti wa zamani wa chama cha Forum for Democratic Change, ambacho kilikuwa kundi kuu la upinzani nchini Uganda kwa muda mrefu. Yeye ni mkosoaji mkali wa Museveni, ambaye aliwahi kuwa msaidizi wake wa kijeshi na daktari wake wa kibinafsi.
