Nchini Bolivia, vyama vya kisiasa vilikuwa na hadi Jumatatu, Mei 19, kuwasajili wagombea wao kwa ajili ya uchaguzi wa urais wa mwezi Agosti. Jumla ya wagombea 10 waliweza kujiandikisha, lakini Rais wa zamani Evo Morales hakuweza kuwasilisha ombi lake na hakujumuishwa kwenye uchaguzi, Mahakama ya Juu ya Uchaguzi imetangaza siku ya Jumanne, Mei 20.
Imechapishwa: Imehaririwa:
Dakika 3 Wakati wa kusoma
Matangazo ya kibiashara
Mkuu huyo wa zamani wa nchi alikuwa ametangaza kuwa atakuwa mgombea, ingawa Katiba inamkataza kufanya hivyo. Pia anatuhumiwa kwa uhusiano wa kimapenzi na msichana wa miaka 15.
Uwasilishaji wa wagombea wa uchaguzi wa urais wa mwezi Agosti ulikuwa jambo la kutia shaka: vyama vilikuwa na siku nne za kusajili wagombea wao kwenye Mahakama ya Uchaguzi, lakini vingi vilisubiri hadi dakika ya mwisho. Kwa kuongezea, rufaa kadhaa ziliwasilishwa ili kuzuia baadhi ya vyama kusajili wagombea wao, na kuifanya siku hii ya mwisho kuwa ya machafuko na kulazimisha Baraza la Uchaguzi kufanya uamuzi wa dharura, anaripoti mwandishi wetu wa La Paz, Nils Sabin.
Mojawapo ya mambo ambayo hayajulikani kwa siku hiyo ilikuwa usajili wa Evo Morales. Hadi mwishoni mwa juma lililopita, rais huyo wa zamani alikiri kuwa bado hana chama cha siasa cha kugombea. Wafuasi wake walikuwa wamejaribu kumsajili kama mgombeaji wa Bolivian National Action Party (Pan-bol), lakini chama hiki hakipo tena kisheria, anaeleza katibu wa TSE.
Hatimaye, Morales na wafuasi wake walishindwa kufikia makubaliano na chama cha kisiasa na rais huyo wa zamani yuko nje ya kinyang’anyiro cha uchaguzi. Uchaguzi wa Pan-bol ulifanywa katika dakika za mwisho, baada ya Evo Morales kuachana na chama cha Movement Toward Socialism (MAS) mwezi Februari, ambacho kimesalia chini ya udhibiti wa Rais Luis Arce, mshirika wake wa zamani. Evo Morales alijiondoa katika ugombea wake, na MAS ikamteua Eduardo del Castillo kama mgombea.
Kwa vyovyote vile, ugombeaji wa Evo Morales ulikuwa na nafasi ndogo sana ya kuthibitishwa, kwa sababu Katiba inamzuia kuwa mgombea wa mamlaka mpya. Wafuasi wake walikuwa wametangaza uhamasishaji, hata vizuizi vya barabarani, mapema Jumanne, ikiwa rais huyo wa zamani hangejiandikisha kwa uchaguzi wa urais.
Hati ya kukamatwa imetolewa kwa usafirishaji haramu wa watoto
Evo Morales anaishi kwa kujificha, akilindwa na wafuasi wake, katika ngome yake katika eneo la Chapare katikati mwa nchi, ambapo hajaweza kuondoka kwa miezi saba.
Mkuu huyo wa zamani wa nchi analengwa na hati ya kukamatwa kwa kesi ya ulanguzi wa watoto ambayo anakanusha. Kulingana na upande wa mashtaka, Evo Morales alikuwa na uhusiano na msichana wa miaka 15 mnamo mwaka 2015, wakati akiongoza nchi. Hii ni kwa idhini ya wazazi wa msichana huyu, badala ya faida. Kiongozi huyo wa kiasili anakanusha kuwa alitoa marupurupu, akisema yeye ni mwathirika wa “mateso ya mahakama” na serikali ya Rais Luis Arce. Hakuwahi kuthibitisha au kukataa uhusiano na mwanamke mdogo wa Peru, ambaye mtoto alizaliwa.
Wala hatambui uamuzi wa Mahakama ya Kikatiba wa 2023 unaoweka ukomo wa mihula ya urais hadi miwili. Kutokana na uamuzi huu, Mahakama ya Kikatiba ilithibitisha wiki iliyopita kwamba Morales (2006-2019) hangeweza kugombea muhula wa nne.
Uamuzi wa mwisho wa mahakama ya uchaguzi mnamo Juni 6
Akionekana kama mrithi wa kisiasa wa Morales, Rais wa Baraza la Seneti Andrónico Rodríguez anaongoza kura nyingi za nia ya kupiga kura. Mahakama ya uchaguzi imeacha wazi uchanganuzi wa kuwania kwake chama cha Popular Alliance. Mahakama ya uchaguzi ilisajili vyama na vyama kumi vya kisiasa kwa uchaguzi wa urais wa Agosti 17 siku ya Jumatatu jioni, lakini orodha hii bado si ya mwisho: mahakama itatangaza uhalali au vinginevyo wa wagombea mnamo Juni 6.
