Je, ni mustakabali gani wa uhusiano kati ya Afrika Kusini na Marekani? Rais wa Afrika Kusini Cyril Ramaphosa alianza ziara ya siku nne nchini Marekani mapema wiki hii, na ziara yake itahitimishwa kwa mkutano na Donald Trump katika Ikulu ya White House leo Jumatano. Mkutano huo unakuja wakati ambapo kuna mvutano mkubwa kati ya nchi hizo mbili, huku Washington ikiishutumu Pretoria kwa madai ya kuwatesa watu kutoka jamii ya watu weupe ya Afrikaners. Changamoto ni nyingi kwa Afrika Kusini.
Imechapishwa:
Dakika 3 Wakati wa kusoma
Matangazo ya kibiashara
Afrika Kusini inasema uhusiano na Marekani ni muhimu. Washington ni mshirika mkuu wa pili wa biashara nchini humo. Kwa hiyo Pretoria ina wasiwasi kuhusu ushuru wa forodha uliotangazwa na rais wa Marekani, ushuru uliositishwa kwa sasa, lakini ambao hatimaye unaweza kujumuisha ushuru wa 31% kwa bidhaa zinazoagizwa kutoka Afrika Kusini. Hii itakuwa na madhara makubwa kwa soko la ajira la Afrika Kusini.
Kulingana na John Steenhuisen, Waziri wa Kilimo wa Afrika Kusini, moja ya vipaumbele vya mkutano huu na zaidi ya ziara hii kwa hiyo ni “kulinda ajira, kukuza uchumi na kupanua fursa za ajira.” Kwa hivyo mamlaka za Afrika Kusini zitafanya kampeni ya kudumisha AGOA, mkataba huu wa kibiashara ambao unaruhusu ufikiaji wa upendeleo kwa soko la Marekani. Mkataba ambao hapo awali muda wake ungeliongezwa upya mwezi Septemba, lakini mustakabali wake sasa uko shakani…
Kutoongezwa kwa muda kwa AGOA bado kunazingatiwa. Donald Trump kwa ujumla hana nia ya kuendeleza ushirikiano na Afrika. Na zaidi ya yote, tangu arejee Ikulu, amekuwa akiilenga Afrika Kusini. Mamlaka za Afrika Kusini zinashutumiwa kwa kuwatesa watu kutoka jamii ya watu weupe ya Afrikaners, wazao hawa wa walowezi wa kwanza wa Ulaya. Yote yalianza na sheria iliyotiwa saini Januari 23 na Cyril Ramaphosa. Nakala hii iliidhinisha unyakuzi wa ardhi ya kilimo inayoshikiliwa na jamii ya wazungu wachache, wachache ambao wanawakilisha 7% tu ya raia wa Afrika Kusini, lakini ambao wanamiliki zaidi ya 70% ya ardhi hii.
Afrikaners kadhaa wakimbilia Marekani
Sheria hiyo ilishambuliwa haraka na bilionea Elon Musk, Mwafrika Kusini kwa kuzaliwa. Mzozo huo umeendelea kuongezeka zaidi ya wiki kadhaa, na Washington hata kufikia kusema juu ya “mauaji ya halaiki.” Hatua ya hivi punde katika mzozo huu: kuwasili wiki iliyopita katika ardhi ya Marekani kwa Waafrika 49 wa kwanza ambao Marekani imewapa hadhi ya ukimbizi. Mbali na suala hili, Pretoria pia iko katika macho ya Washington kwa ukaribu wake na Beijing na Moscow, ingawa nchi hiyo ni mwanachama wa BRICS. Zaidi ya yote, Marekani inaishtumu Afrika Kusini kwa msimamo wake dhidi ya Israeli. Mnamo mwezi Desemba 2023, Pretoria iliwasilisha malalamiko dhidi ya Tel Aviv katika Mahakama ya Kimataifa ya Haki, ikiishutumu Tel Aviv kwa kukiuka Mkataba wa Kuzuia na Kuadhibu Uhalifu wa Mauaji ya Kimbari…
Utajiri wa madini wa Afrika Kusini uko kwenye mizani
Katika mazingira haya yaliyoharibika sana, lengo la mkutano huu ni kurejesha mahusiano mazuri. Cyril Ramaphosa, ambaye ameandamana na mawaziri wanne, anapanga kusalia huko hadi Ijumaa. Lengo lake, kwa mujibu wa rais wa Afrika Kusini, ni “kufufua uhusiano kati ya nchi hizo mbili.” Je, anawezaje kufikia hili? Rais wa Afrika Kusini, anayejulikana kwa ustadi wake wa kufanya mazungumzo, ana kadi chache mkononi mwake. Nchi yake ina akiba kubwa ya madini kama vile platinamu, manganese na chromium. Je, makubaliano katika eneo nyanja hizi yanaweza kuzingatiwa, sawa na yale yaliyofanywa na Ukraine? Hivi ndivyo Vincent Magwenya, msemaji wa rais wa Afrika Kusini, amependekeza. Hii ni njia inayowezekana. Hii itakuwa njia ya kupunguza tofauti na kuruhusu Afrika Kusini kutazama siku zijazo kwa amani zaidi ya akili. Nchi hiyo inatazamiwa kuwa mwenyekiti wa G20 mwezi Novemba, mkutano ambao Donald Trump hadi sasa ametishia kuususia…
